Sanskrit Sloka text in Devanagari, Gujarati, Kannada, Telugu , and English

||om tat sat||

ಸುಂದರಕಾಂಡ.
ಅಥ ತ್ರಿಚತ್ವಾರಿಂಶಸ್ಸರ್ಗಃ

ತತಃ ಸ ಕಿಂಕರಾನ್ ಹತ್ವಾ ಹನುಮಾಧ್ಯಾನಮಾಸ್ಥಿತಃ|
ವನಂ ಭಗ್ನಂ ಮಯಾ ಚೈತ್ಯಪ್ರಾಸಾದೋ ನ ವಿನಾಶಿತಃ||1||

ಸ|| ತತಃ ಕಿಂಕರಾನ್ ಹತ್ವಾ ಹನುಮಾನ್ ಧ್ಯಾನಂ ಅಸ್ಥಿತಃ | ಮಯಾ ವನಂ ಭಗ್ನಂ (ಕೃತಾ)|ಚೈತ್ಯ ಪ್ರಾಸಾದಃ ನ ವಿನಾಶಿತಃ||

Then having killed the Kinkaras, Hanuman stood and reflected. 'I have destroyed the grove. The Chaitya palace is not destroyed'.

ತಸ್ಮಾತ್ ಪ್ರಾಸಾದಮಪ್ಯೇನಂ ಭೀಮಂ ವಿಧ್ವಂಶಯಾಮ್ಯಹಮ್|
ಇತಿ ಸಂಚಿತ್ಯ ಮನಸಾ ಹನುಮಾನ್ ದರ್ಶಯನ್ ಬಲಮ್||2||
ಚೈತ್ಯಪ್ರಾಸಾದಮಾಪ್ಲುತ್ಯ ಮೇರುಶೃಂಗ ಮಿವೋನ್ನತಮ್|
ಆರುರೋಹ ಕಪಿಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಹನುಮಾನ್ ಮಾರುತಾತ್ಮಜಃ||3||

ಸ|| ತಸ್ಮಾತ್ ಅಹಂ ಏನಂ ಪ್ರಾಸಾದಂ ಭೀಮಂ ವಿಧ್ವಂಶಯಾಮಿ | ಕಪಿಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಮಾರುತಾತ್ಮಜಃ ಹನುಮಾನ್ ಮನಸಾ ಇತಿ ಸಂಚಿತ್ಯ ಬಲಂ ದರ್ಶಯನ್ ಮೇರುಶ್ರುಂಗಮಿವ ಉನ್ನತಂ ಚೈತ್ಯ ಪ್ರಾಸಾದಮಾಪ್ಲುತ್ಯ ಆರುರೋಹ ||

' So I am going to destroy this palace'. The best of Vanaras, the son of wind god having thus thought through in his mind, jumped on top of the Chaitya Palace which was like a Meru mountain peak, to show his strength.

ಆರುಹ್ಯ ಗಿರಿಸಂಕಾಶಂ ಪ್ರಾಸಾದಂ ಹರಿಯೂಥಪಃ|
ಬಭೌ ಸ ಸುಮಹಾತೇಜಾಃ ಪ್ರತಿಸೂರ್ಯ ಇವೋದಿತಃ||4||
ಸಂಪ್ರಧೃಷ್ಯ ಚ ದುರ್ಧರ್ಷಂ ಚೈತ್ಯಪ್ರಾಸಾದಮುತ್ತಮಮ್|
ಹನುಮಾನ್ ಪ್ರಜ್ವಲನ್ ಲಕ್ಷ್ಮ್ಯಾ ಪಾರಿಯಾತ್ರೋಪಮಾ ಭವೇತ್||5||

ಸ|| ಹರಿ ಯೂಥಪಃ ಗಿರಿಸಂಕಾಶಂ ಪ್ರಾಸಾದಂ ಆರುಹ್ಯ ಮಹಾತೇಜಾಃ ಸಃ ಪ್ರತಿಸೂರ್ಯ ಇವ ಉದಿತಃ||ಹನುಮಾನ್ ದುರ್ಧರ್ಷಂ ಉತ್ತಮಮ್ ಛೈತ್ಯಪ್ರಾಸಾದಂ ಸಂಪ್ರಧೃಷ್ಯ ಪ್ರಜ್ವಲನ್ ಪಾರಿಯಾತ್ರಾಪಮಃ ಅಭವತ್ ||

The Best of Vanaras climbed the palace of the size of a mountain and looked like another rising Sun. Then Hanuman having surrounded the impregnable fine palatial building glowed like the mountain Pariyatra.

ಸ ಭೂತ್ವಾ ಸು ಮಹಾಕಾಯಃ ಪ್ರಭಾವಾನ್ ಮಾರುತಾತ್ಮಜಃ|
ಧೃಷ್ಟಮಾಸ್ಫೋಟಯಾಮಾಸ ಲಂಕಾಂ ಶಬ್ದೇನ ಪೂರಯನ್||6||
ತಸ್ಯಾಸ್ಫೋಟಿತ ಶಬ್ದೇನ ಮಹತಾ ಶ್ರೋತಘಾತಿನಾ|
ಪೇತುರ್ವಿಹಂಗಮಾಸ್ತತ್ರ ಚೈತ್ಯಪಾಲಾಶ್ಚ ಮೋಹಿತಾಃ||7||

ಸ|| ಸಃ ಮಾರುತಾತ್ಮಜಃ ಪ್ರಭಾವಾತ್ ಸುಮಹಾಕಾಯಃ ಭೂತ್ವಾ ಶಬ್ದೇನ ಲಂಕಾಂ ಪೂರಯನ್ ಅಸ್ಫೋಟಯಾಮಾಸ||ತಸ್ಯ ಶ್ರೋತ್ರಘಾತಿನಾ ಮಹತಾ ಅಸ್ಫೋಟಿತ ಶಬ್ದೇಣ ತತ್ರ ವಿಹಂಗಮಾಃ ಚೈತ್ಯಪಾಲಾಶ್ಚ ಮೋಹಿತಾಃ||

The son of wind god assuming the form of a large body by his prowess, started patting himself making roaring noise heard all over Lanka. By this unbearable sound of roar, the birds and the guards of the Chaitya palace lost consciousness.

ಅಸ್ತ್ರ ವಿಜ್ಜಯತಾಂ ರಾಮೋ ಲಕ್ಷ್ಮಣಶ್ಚ ಮಹಾಬಲಃ|
ರಾಜಾ ಜಯತಿ ಸುಗ್ರೀವೋ ರಾಘವೇಣಾಧಿಪಾಲಿತಃ||8||
ದಾಸೋsಹಂ ಕೋಸಲೇಂದ್ರಸ್ಯ ರಾಮಸ್ಯ ಕ್ಲಿಷ್ಟಕರ್ಮಣಃ|
ಹನುಮಾನ್ ಶತ್ರುಸೈನ್ಯಾನಾಂ ನಿಹಂತಾ ಮಾರುತಾತ್ಮಜಃ||9||
ನ ರಾವಣಸಹಸ್ರಂ ಮೇ ಯುದ್ಧೇ ಪ್ರತಿಬಲಂ ಭವೇತ್|
ಶಿಲಾಭಿಸ್ತು ಪ್ರಹರತಃ ಪಾದಪೈಶ್ಚ ಸಹಸ್ರಶಃ||10||
ಅರ್ಥಯಿತ್ವಾ ಪುರೀಂ ಲಂಕಾಂ ಅಭಿವಾದ್ಯ ಚ ಮೈಥಿಲೀಮ್|
ಸಮೃದ್ಧಾರ್ಥೋ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ಮಿಷತಾಂ ಸರ್ವ ರಕ್ಷಸಾಮ್||11||

ಸ|| ಅಸ್ತ್ರವಿತ್ ರಾಮಃ ಜಯತಾಂ | ಮಹಾಬಲಃ ಲಕ್ಷ್ಮಣಃ ಚ | ರಾಘವೇಣ ಅಭಿಪಾಲಿತಃ ಸುಗ್ರೀವಃ ಜಯತಿ||ಶತ್ರುಸೈನ್ಯಾನಾಂ ನಿಹಂತಾ ಮಾರುತಾತ್ಮಜಃ ಹನುಮಾನ್ ಅಹಂ ಅಕ್ಲಿಷ್ಟಕರ್ಮಣಃ ಕೋಸಲೇಂದ್ರಸ್ಯ ರಾಮಸ್ಯ ದಾಸಃ||ಸಹಸ್ರಶಃ ಶಿಲಾಭಿಃ ಪಾದಪೈಶ್ಚ ಪ್ರಹರತಃ ಮೇ ಯುದ್ಧೇ ರಾವಣಸಹಸ್ರಂ ಪ್ರತಿಬಲಂ ತು ನ ಭವೇತ್|| ಸರ್ವರಕ್ಷಸಾಂ ಮಿಷತಾಂ ಲಂಕಂ ಪುರೀಂ ಅರ್ದಯಿತ್ವಾ ಮೈಥಿಲೀಮ್ ಅಭಿವಾದ್ಯ ಚ ಸಮೃದ್ಧಾರ್ಧಃ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ||

' Rama knowledgeable about all weapons will be victorious. So will be Lakshmana. Sugriva ruled by Rama too will be victorious. I am Hanuman killer of the enemy armies, a servant of Rama , the king of Kosala, who can accomplish most difficult tasks. Hurling rocks and trees in thousand ways in a battle even thousand Ravana's cannot match my might. While all the Rakshasas keep looking , having destroyed Lanka, offering obeisance to Maithili, I will return having accomplished my task'.

ಏವಮುಕ್ತಾ ವಿಮಾನಸ್ಥಃ ಚೈತ್ಯಸ್ಥಾನ್ ಹರಿಯೂಥಪಃ|
ನನಾದ ಭೀಮನಿರ್ಹ್ರಾದೋ ರಕ್ಷಸಾಂ ಜನಯನ್ ಭಯಮ್||12||

ಸ|| ಹರಿಯೂಥಪಃ ವಿಮಾನಸ್ಥಃ ಚೈತ್ಯಸ್ಥಾನ್ ಏವಂ ಉಕ್ತ್ವಾ ಭೀಮ ನಿರ್ಹ್ರಾದಃ ರಾಕ್ಷಸಾನಾಂ ಭಯಂ ಜನಯನ್ ನನಾದ||

Hanuman ,the best of Vanaras having said this roared, standing on top of the palace making terrifying sound, generating fear in the Rakshasas.

ತೇನ ಶಬ್ದೇನ ಮಹತಾ ಚೈತ್ಯಪಾಲಾಃ ಶತಂ ಯುಯುಃ|
ಗೃಹೀತ್ವಾ ವಿವಿಧಾನ್ ಅಸ್ತ್ರಾನ್ ಪ್ರಾಸಾನ್ಖಡ್ಗಾನ್ಪರಶ್ವಥಾನ್||13||
ವಿಸೃಜಂತೋ ಮಹಾಕಾಯಾ ಮಾರುತಿಂ ಪರ್ಯವಾರಯನ್|

ಸ|| ತೇನ ಶಬ್ದೇನ ಶತಂ ಚೈತ್ಯಪಾಲಾಃ ವಿವಿಧಾನ್ ಅಸ್ತ್ರಾಣ್ ಪ್ರಾಸಾನ್ ಖಡ್ಗಾನ್ ಪರಶ್ವಥಾನ್ ಗೃಹೀತ್ವಾ ಯುಯುಃ ಮಹಾಕಾಯಾಃ ವಿಶೃಜಂತಃ ಮಾರುತಿಂ ಪರ್ಯವಾರಯನ್||

Hearing that sound hundred guards of the Chaitya palace carrying different weapons like darts, swords, axes surrounded Maruti hurling the same at him.

ತೇ ಗದಾಭಿರ್ವಿಚಿತ್ರಾಭಿಃ ಪರಿಘೈಃ ಕಾಂಚನಾಂಗದೈಃ||14||
ಅಜಘ್ನುರ್ವಾನರಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಬಾಣೈಶ್ಚಾದಿತ್ಯಸನ್ನಿಭೈಃ|
ಆವರ್ತ ಇವ ಗಂಗಾಯಾಃ ತೋಯಸ್ಯ ವಿಪುಲೋ ಮಹಾನ್||15||
ಪರಿಕ್ಷಿಪ್ಯ ಹರಿಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಸ ಬಭೌ ರಕ್ಷಸಾಂ ಗಣಃ|

ಸ|| ತೇ ವಿಚಿತ್ರಾಭಿಃ ಗದಾಭಿಃ ಕಾಂಚನಾಂಗದೈಃ ಪರಿಘೈಃ ಆದಿತ್ಯ ಸನ್ನಿಭೈಃ ಬಾಣಈಶ್ಚ ವಾನರಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಅಜಘ್ನುಃ||ಸಃ ರಕ್ಷಸಾಂ ಗಣಃ ಹರಿಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಪರಿಕ್ಷಿಪ್ಯ ಗಂಗಾಯಾಃ ತೋಯಸ್ಯ ಮಹಾನ್ ವಿಪುಲಃ ಆವರ್ತ ಇವ ಬಭೌ||

Holding wonderful maces decorated with gold, crowbars and arrows which are sharp like Sun's rays, they hit Hanuman. The hordes of Rakshasas having surrounded Hanuman looked like big whirlpool of river Ganges.

ತತೋ ವಾತಾತ್ಮಜಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಭೀಮಂ ರೂಪಂ ಸಮಾಸ್ಥಿತಃ||16||
ಪ್ರಾಸಾದಸ್ಯ ಮಹನ್ತಸ್ಯ ಸ್ತಂಭಂ ಹೇಮಪರಿಷ್ಕೃತಮ್|
ಉತ್ಪಾಟಯಿತ್ವಾ ವೇಗೇನ ಹನುಮಾನ್ ಪವನಾತ್ಮಜಃ||17||
ತತಃ ತಂ ಭ್ರಾಮಯಾಮಾಸ ಶತಧಾರಂ ಮಹಾಬಲಃ|

ಸ|| ತತಃ ವಾತಾತ್ಮಜಃ ಕೃದ್ಧಃ ಭೀಮಂ ರೂಪಂ ಸಮಾಸ್ಥಿತಃ ಮಹಾನ್ ಪವನಾತ್ಮಜಃ ಮಹಾಬಲಃ ಹನುಮಾನ್ ತಸ್ಯ ಪ್ರಾಸಾದಸ್ಯ ಹೇಮಪರಿಷ್ಕೃತಂ ಸ್ತಂಭಂ ಉತ್ಪಾಟಯಿತ್ವಾ ತತಃ ಶತಧಾರಂ ತಂ ವೇಗೇನ ಭ್ರಾಮಯಾಮಾಸ||

Then the mighty Hanuman, the angry son of wind god, assuming fearsome form uprooted a hundred edged pillar of the palace and whirled it around with great speed.

ತತ್ರ ಚಾಗ್ನಿಸ್ಸಮಭವತ್ ಪ್ರಾಸಾದಶ್ಚಾಪ್ಯದಹ್ಯತ||18||
ದಹ್ಯಮಾನಂ ತತೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರಾಸಾದಂ ಹರಿಯೂಥಪಃ|
ಸ ರಾಕ್ಷಸಶತಂ ಹತ್ವಾ ವಜ್ರೇಣೇಂದ್ರ ಇವಾಸುರಾನ್||19||
ಅಂತರಿಕ್ಷೇ ಸ್ಥಿತಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್|

ಸ|| ತತಃ ಅಗ್ನಿಃ ಚ ಸಮಭವತ್ ಪ್ರಾಸಾದಶ್ಚ ಅಪಿ ಅಧಹ್ಯತ | ತತಃ ಹರಿಯುಧಪಃ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಇಂದ್ರಃ ವಜ್ರೇಣ ಅಸುರಾನ್ ಇವ ರಾಕ್ಷಸ ಶತಂ ಹತ್ವಾ ಶ್ರೀಮಾನ್ ಅಂತರಿಕ್ಷೇ ಸ್ಥಿತಃ ಇದಂ ವಚನಂ ಅಬ್ರವೀತ್||

Then fire got generated and the palace was burnt. Then the best of Vanaras killing hundred Rakshasas, looked like the Indra killing Asuras with his thunderbolt. He said these words standing in the air.

ಮಾದೃಶಾನಾಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ವಿಸೃಷ್ಟಾನಿ ಮಹಾತ್ಮನಾಮ್||20||
ಬಲಿನಾಂ ವಾನರೇಂದ್ರಾಣಾಂ ಸುಗ್ರೀವವಶವರ್ತಿನಾಮ್|
ಅಟಂತಿ ವಸುಧಾಂ ಕೃತ್ಸ್ನಾಂ ವಯಮನ್ಯೇ ಚ ವಾನರಾಃ||21||

ಸ||ಮಹಾತ್ಮನಾಂ ಬಲಿನಾಂ ಸುಗ್ರೀವವಶವರ್ತಿನಾಂ ಮಾದೃಶಾನಾಂ ವಾನರೇಂದ್ರಾಣಾಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ವಿಶ್ರುಷ್ಟಾನಿ ವಯಂ ಅನ್ಯೇ ಕೃತ್ಸ್ನಾಂ ವಸುಧಾಮ್ ಅಟಂತಿ||

' Huge and mighty Vanaras like me, loyal to Sugriva, are dispatched in thousands. We and others are wandering around the earth ( in search of Sita)'.

ದಶನಾಗಬಲಾಃ ಕೇಚಿತ್ ಕೇಚಿತ್ ದಶಗುಣೋತ್ತರಾಃ|
ಕೇಚಿನ್ನಾಗಸಹಸ್ರಸ್ಯ ಬಭೂವುಃ ತುಲ್ಯವಿಕ್ರಮಾಃ||22||
ಸಂತಿ ಚೌಘಬಲಾಃ ಕೇಚಿತ್ ಕೇಚಿದ್ವಾಯುಬಲೋಪಮಾಃ|
ಅಪ್ರಮೇಯ ಬಲಾಶ್ಚಾನ್ಯೇ ತತ್ರಾಸನ್ ಹರಿಯೂಧಪಾಃ||23||

ಸ|| ಕೇಚಿತ್ ದಶನಾಗಬಲಾಃ ಕೇಚಿತ್ ದಶಗುಣೋತ್ತರಾಃ ಕೇಚಿತ್ ನಾಗಸಹಸ್ರಸ್ಯ ತುಲ್ಯವಿಕ್ರಮಾಃ ಬಭೂವುಃ||ಕೇಚಿತ್ ಓಘಬಲಾಃ ಸನ್ತಿ ಕೇಚಿತ್ ವಾಯುಬಲೋಪಮಾಃ ತತ್ರ ಅನ್ಯೇ ಹರಿಯೂಥಪಾಃ ಅಪ್ರಮೇಯ ಬಲಾಶ್ಚ ಆಸನ್ ||

'Some have strength of ten elephants, some have ten times more strength, some others have thousand elephants strength. Some have force of a flood, some have the strength of wind, and still others have immeasurable strength'.

ಈದೃಗ್ವಿಧೈಸ್ತು ಹರಿಭಿರ್ವೃತೋ ದಂತಾನಖಾಯುಧೈಃ|
ಶತೈಃ ಶತಸಹಸ್ರೈಶ್ಚ ಕೋಟೀಭಿರಯುತೈರಪಿ||24||
ಆಗಮಿಷ್ಯತಿ ಸುಗ್ರೀವಃ ಸರ್ವೇಷಾಂ ವೋ ನಿಷೂದನಃ|

ಸ||ಈದೃಗ್ವಿಧೈಃ ದನ್ತ ಅಪಿತು ನಖಾಯುಧೈಃ ಶತೈಃ ಅಯುತೈಃ ಶತಸಹಸ್ರೈಃ ಕೋಟಿಭಿಃ ಹರಿಭಿಃ ವೃತಃ ಸುಗ್ರೀವಃ ಸರ್ವೇಷಾಂ ನಿಷೂದನಃ ಆಗಮಿಷ್ಯತಿ ||

'Surrounded with such warriors in their hundreds thousands and tens of thousands, who use their teeth and nails as weapons, Sugriva the killer of all of you is coming'.

ನೇಯಮಸ್ತಿ ಪುರೀ ಲಂಕಾ ನ ಯೂಯಂ ನ ಚ ರಾವಣಃ|
ಯಸ್ಮಾದಿಕ್ಷ್ವಾಕು ನಾಥೇನ ಬದ್ಧಂ ವೈರಂ ಮಹಾತ್ಮನಾ||25||

ಸ|| ಯಸ್ಮಾತ್ ಮಹಾತ್ಮನಾ ಇಕ್ಷ್ವಾಕುನಾಥೇನ ವೈರಂ ಬದ್ಧಂ ಇಯಂ ಲಂಕಾಪುರೀ ನಾಸ್ತಿ |ಯೂಯಂ ನ| ರಾವಣಃ ಚ ನ||

'Because of having been bound with enmity of the lord of Ikshavakus, this city of Lanka will be no more. You will be no more. Ravana too will be no more'.

ಇತ್ಯಾರ್ಷೇ ಶ್ರೀಮದ್ರಾಮಾಯಣೇ ಆದಿಕಾವ್ಯೇ ವಾಲ್ಮೀಕೀಯೇ
ಚತುರ್ವಿಂಶತ್ ಸಹಸ್ರಿಕಾಯಾಂ ಸಂಹಿತಾಯಾಮ್
ಶ್ರೀಮತ್ಸುಂದರಕಾಂಡೇ ತ್ರಿಚತ್ವಾರಿಂಶಸ್ಸರ್ಗಃ ||

Thus ends Sarga forty three of Sundarakanda in Ramayana the very first poem composed in Sanskrit by the first poet sage Valmiki.

||om tat sat||